ภูต ผี ปีศาจของไทย┊พญามาร

คำจำกัดความของ "มาร" คือ สิ่งที่ฆ่าบุคคลให้ตายไปจากคุณงามความดี เป็นสิ่งที่ล้างผลาญคุณความดี เป็นตัวกำจัดและขัดขวางบุคคลไม่ให้บรรลุผลสำเร็จอันดีงาม

ในตำนานของชาวพุทธ มารที่มีพลังอำนาจมากที่สุด น่ากลัวที่สุด คือ "พญามารปรนิมมิตวสวัตตี" หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ "พญามาร"  เป็นจอมเทพ (ฝ่ายมาร) อยู่บนสวรรค์ชั้นที่ 6 (ชั้นสูงสุด)  ชอบแทรกแซงครอบงำจิตใจของผู้คน ให้หลงผิด ให้ยึดติดอยู่กับความพอใจในอารมณ์ ความปรารถนา หรือความสนุกสนานสุนทรีย์ในชีวิต การปรากฏตัวของพญามารครั้งใหญ่คือตอนที่ยกทัพไปขัดขวางการตรัสรู้ของเจ้าชายสิทธัตถะ แล้วก็พ่ายแพ้กลับไป 

ส่วนตัวแล้วผมเชื่อว่า "พญามาร" เป็นการอุปมาอุปไมย หมายถึงความสับสนในจิตใจที่เกิดขึ้นระหว่างการทำสมาธิ (ขัดขวางไม่ให้หลุดพ้นจากกิเลส) ในพระไตรปิฎกอธิบายแยกแยะพญามารไว้เป็นคำบาลีค่อนข้างละเอียดซับซ้อน เข้าใจยาก คิดว่าน่าจะเป็นสิ่งที่กระตุ้นกิเลสภายในจิตใจของผู้คน

--มีพระอาจารย์ด้านกรรมฐานท่านหนึ่ง พูดถึงที่มาที่ไปของกิเลสไว้ชัดเจนดีมาก ท่านว่า กิเลสใหญ่ ๆ มีอยู่สามอย่าง คือ "โลภะ โทสะ โมหะ" และทั้งสามก็เชื่อมโยงส่งเสริมให้เกิดผลต่อเนื่องกัน เริ่มจาก โมหะ คือความหลง ความไม่รู้ หลงคิดว่าทุกสิ่งทุกอย่างมีตัวตนและเป็นจริงตลอดไป เมื่อมีโมหะเห็นว่าทุกอย่างเป็นจริง ก็ทำให้เกิด โลภะ หรือความโลภ ความอยาก ไขว่คว้าให้ได้มาเป็นของตน ถ้าไม่อยากก็ผลักไส และเมื่อโลภแล้วไม่สมหวัง ก็ทำให้เกิด โทสะ หรือความโกรธ ที่จะเผาผลาญทั้งผู้อื่นและตนเองให้มอดไหม้ไปในกองไฟแห่งความทุกข์

ผมคิดว่าการเข้าใจที่มาที่ไปของกิเลส จะทำให้เราพอมองเห็นภาพลักษณ์ของพญามารได้ชัดเจนขึ้น และอาจจะเข้าใจ ภูต ผี ปีศาจ มากขึ้น เพราะเรื่องผีทั้งหมด ล้วนมีจุดเริ่มต้นมาจากอิทธิฤทธิ์ของพญามารตนนี้ทั้งสิ้น

รูปพญามารฝีมือลูกสาว